A Day of North and South ✩ Panmunjom Pt. 1: The ROKA Version
- Panmunjom, South Korea
- Nov 11, 2017
- 18 min read

[Een woord vooraf: dit is een artikel dat ik geschreven heb tijdens mijn reis naar Zuid-Korea in 2017, maar nu pas post omdat ik bang was anders Noord-Korea niet in te kunnen. Ik heb niets aangepast; zo is het effect van propaganda (zowel aan Noord- als Zuidkant) bijzonder duidelijk te merken! Panmunjom Pt. 2: The KPA Version lees je hier.]
Noord-Korea. Zuid-Korea. In Nederland horen we er regelmatig iets over op het nieuws, en dan vooral over Noord en wat hun 'Supreme Leader' Kim Jong Un nu weer aan het uitspoken is. Maar veel is het eigenlijk niet, wat we te horen krijgen. Wat weten we nu bijvoorbeeld écht over de spanningen tussen Noord en Zuid? Tja, ze liggen elkaar niet, maar verder? De Koreaanse oorlog is alweer 67 jaar geleden begonnen, en vraag de gemiddelde Nederlander waar dat nu eigenlijk over ging, en vrijwel niemand zal je een gedetailleerd antwoord kunnen geven. "Welke oorlog?", is misschien zelfs nog een reactie die je kan verwachten. Raar eigenlijk, want Nederland heeft in deze oorlog wel degelijk meegevochten. Mede dankzij ons land is er een wapenstilstand opgezet. En aan die wapenstilstand is nooit een einde gekomen; de oorlog woedt namelijk nog steeds. Dat betekent dat het land waar ik nu op vakantie ben, dit veilige, moderne en gastvrije Zuid-Korea, officieel een oorlogsgebied is. Merk je daar iets van? Behalve de dienstplichtige jongeren die je in militair uniform ziet lopen, nee, zeker niet. Maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat het er niet is. Het land is in tweeën verscheurd, en er zijn nog altijd mensen die vrienden en familie aan de andere kant van de grens al meer dan 60 jaar niet meer gezien hebben. Het is alsof de Berlijnse muur hier nog staat.

Sterker nog, er staat dan wel geen fysieke muur, maar zo'n dergelijk gebied is er zeker. In Korea hebben ze de Demilitarized Zone, oftewel de DMZ. Dit is een gebied dat zich langs de grens van kust tot kust uitstrekt, twee kilometer diep aan elke zijde. De zone is afgezet met vele prikkeldraadhekken met landmijnen ertussenin. Niemand mag de lijn in het midden over. Beide kanten van de grens worden streng bewaakt, en beide legers verliezen elkaar nooit uit het oog; ondanks de wapenstilstand wordt er namelijk toch nog wel eens iets uitgehaald, en dan met name door Noord. Dit is een gebied waar de oorlog ineens duidelijk aanwezig is, zichtbaar is, vóelbaar is. Een gebied waarvan de grond doordrenkt is met het bloed van gevallen soldaten van beide kanten. Een gebied vol spanning, waar elk moment de hel weer los kan barsten. Een gebied waar geen toerist ooit in de buurt zou mogen komen... of toch? Mooi wel dus! Je zou het haast niet geloven, maar Zuid-Korea zou het kapitalistische Zuid-Korea niet zijn als het niet een mooie, bontgekleurde toeristische trekpleister op haar oorlogswonden zou plakken. En waarom ook niet? Ze hebben er best een paar goede redenen voor. Kom ik later op terug. Nu eerst even gebruik maken van het feit dat het kán.

Het wekkertje ging vroeg; de DMZ is alleen toegankelijk als je een tour boekt, dus we moesten ons stipt om half 9 's ochtends melden bij het President Hotel, vlakbij City Hall. Onze paspoorten werden gecheckt, ons geld (130.000 won p.p. voor de geïnteresseerden) werd gretig in ontvangst genomen, en ons werd het kenteken van de bus verstrekt. Er stonden twee bussen klaar; dat was een flinke groep, en dan hebben we het nog maar over één operator. Zuid-Korea maakt er in ieder geval geen geheim van, daar aan de grens. We stapten in de bus en werden begroet door een veel te vrolijke Koreaanse theemuts met een zeer hoge stem en een relatief bijzonder accent; ach, ze was in ieder geval erg enthousiast. Ze begon meteen over van alles en nog wat te vertellen en verkondigde dat de busreis een uur zou duren. Het leek erop dat ze even lang zou blijven praten. Hoog tijd om nog even wat slaap in te halen, denk ik maar...

Na inderdaad een uurtje te hebben gehobbeld in de bus, kwam het eerste checkpoint. Er mochten direct al geen foto's worden gemaakt; bijzonder spijtig, want ze hadden zó hun best gedaan op de boog met "WELCOME TO THE DMZ" bij de ingang. Je zou toch zeggen dat ie ervoor gemaakt was. Enfin, de paspoorten moesten worden gecontroleerd. Er stapte een militair de bus in en voor de tweede keer binnen een minuut vond ik het bijzonder spijtig dat er geen foto's gemaakt mochten worden. Zwijgend ging de vrolijke vriend in pixel-camouflage alle paspoorten langs, knikte naar de reisleidster en stapte weer uit. We mochten verder rijden. Onderweg naar de Joint Security Area, waar onze tour zou beginnen, werd verteld dat de DMZ per ongeluk ook meteen een belangrijk natuurreservaat is geworden. Daar de 4 kilometer brede strook die zich van kust tot kust uitstrekt, en er niet zoveel grensovergangen zijn, hebben mensen zich al meer dan 60 jaar niet meer bezig gehouden met het gebied. Dat betekent dat de natuur vrij spel heeft, en dieren maken hier gretig gebruik van. Er schijnen veel bedreigde diersoorten te leven; beren, herten, kraanvogels, adelaars, en zelfs over tijgers wordt er gefluisterd. Zo'n DMZ is dus niet alleen máár foute boel. Daarnaast reden we langs een boerendorpje - huh, hier in een oorlogsgebied? Jazeker! Dit unieke dorpje is één van de twee binnen de DMZ, en de enige aan de Zuidkant. Tijdens het opstellen van de wapenstilstand is besloten dat beide landen één dorp binnen de DMZ mochten plaatsen, als soort van vredesteken. Zuid-Korea maakte hier serieus gebruik van en liet boeren overkomen om het land te bewerken. Zij noemden het dorp Daesong-dong: het Vredesdorp. Noord-Korea pakte het anders aan: zij bouwden een dorp dat volledig bestaat uit gebouwen zonder ramen en één krankzinnig hoge vlaggenmast met een krankzinnig grote vlag. Lees: een mast van 160 meter, zo waanzinnig hoog omdat ie absoluut niet lager mocht zijn dan die van Zuid-Korea, en een vlag van 136 kilo, omdat ie anders niet in verhouding zou zijn. De enige mensen die aanwezig zijn in dit dorp zijn de 20 militairen die ervoor nodig zijn dat onding 's ochtends te hijsen, en neer te halen wanneer het gaat regenen - dit omdat de vlaggenmast het gewicht van een natte vlag niet kan hebben. Het Noord-Koreaanse dorp Gijeong-dong wordt dan ook door de Zuid-Koreanen 'liefkozend' het Propogandadorp genoemd.
JOINT SECURITY AREA


We zijn inmiddels gearriveerd bij het tweede checkpoint, en weer stapt er een militair in - niet alleen om onze paspoorten nogmaals te inspecteren, maar ook onze kleding. We gaan nu namelijk naar de streng beveiligde Joint Security Area, of JSA, en daar geldt een dresscode. Geen trainingskleding, geen kleding in army- of bikerstyle, geen open schoenen, geen korte broeken of rokken, geen faded of ripped jeans. Oh, en geen leer. Ook bij het zien van deze militair denk ik weer teleurgesteld aan de camera in m'n tas. Maar ja, nog steeds geen foto's, en ik wil de tour wel afmaken, zeg maar. De militair kijkt iedereen even streng aan terwijl hij de paspoorten controleert en dingen afvinkt op z'n lijstje. Wanneer hij klaar is achterin de bus draait hij zich om en zegt "Hartelijk dank voor uw medewerking". Oh, luister eens, ze mogen praten, wat leuk! Hij loopt helemaal naar voren in de bus en pakt de microfoon om ons welkom te heten en ons te vertellen dat hij onze begeleider naar JSA wordt. "Als jullie netjes doen wat ik zeg, wordt dit een hele, hele makkelijke tour." Iedereen houdt even z'n adem in. "Als jullie dat niet doen, wordt het een hele, hele moeilijke", voegt hij met een grijns toe. De passagiers schieten in de lach; gelukkig, hij heeft gevoel voor humor. Ondertussen zijn we aangekomen bij Camp Bonifas, een gebied dat beheerd wordt door de United Nations: hier krijgen we instructies en een introductie over de JSA, voordat we er daadwerkelijk heen gaan. Tassen en dergelijken moeten achterblijven in de bus; alleen een camera mag zonder hoesje mee, maar denk eraan dat je 'm nog steeds niet mag gebruiken, hoor. Zucht. Terwijl we in de zaal plaatsnemen, krijgen we een formulier dat we moeten ondertekenen; door het te ondertekenen geven we blijk van kennis dat we vijandelijk gebied betreden en daarbij het risico lopen op verwondingen of overlijden. Leuk, zo'n dagje uit.

We krijgen een introductiefilmpje te zien over wat de JSA inhoudt en hoe deze tot stand is gekomen. Wat mij het meest intrigeert zijn de incidenten die er plaats hebben gevonden - incidenten waar je dus in Nederland niks over gehoord hebt. Incidenten waarbij Noord-Korea zich duidelijk niet aan de wapenstilstand houdt. Nou moet ik zeggen dat ook dit filmpje redelijk propaganda-achtig aandoet, dus ik weet niet of het de volledige waarheid is - maar ik wil best geloven dat Zuid op een zo vreedzaam mogelijke manier weer één land wil worden, terwijl Noord er wel wat harder tegenaan wil. Hoe dan ook, de fratsen van Noord die hier worden getoond zijn niet mis: onder andere een Communistische vluchteling die de benen neemt via de JSA, achterna gejaagd wordt door 30 militairen van het Noord-Koreaanse leger (KPA: Korean People's Army), en het Zuid-Koreaanse leger (ROKA, Republic of Korea Army) dat de vluchteling opvangt en het gevecht aangaat met de KPA. Hierbij verloor één persoon aan de Zuidelijke kant het leven en raakte er één gewond; de Noordzijde had het wat slechter met 5 gewonden, 3 doden en 8 gevangenen. Er wordt gezegd dat nadat de overige militairen van de KPA zich teruggetrokken hadden, er enkele schoten vanuit het Noorden werden gehoord, die duidden op de executie van een aantal soldaten. Heftig. Maar nog niet zo heftig als de Axe Murder Incident, dat ongeveer 10 jaar daarvoor had plaatsgevonden: terwijl de Zuid-Koreanen een boom binnen de JSA omhakten omdat hij het zicht op één van de checkpoints ontnam, werden ze door Noord-Koreaanse militairen aangevallen met bijlen. Bij dit geval vielen twee doden - waaronder de Amerikaan Bonifas, waar nu het UN-kamp naar vernoemd is. Zoals ik al zei: heftig.

We werden verzocht nog even snel naar het toilet te gaan (geen wc-papier in het hokje; of je het even van tevoren mee wilde nemen? Wat?) en werden in een andere bus gezet dan waar we mee aan waren gekomen. Ook de chauffeur was vervangen door iemand in pixel-camouflage. De fraaie militair, die zich inmiddels voorgesteld had als Officer Baek, stapte ook weer bij ons in en vertelde nog het een en ander terwijl me met een slakkengang richting de JSA zelf reden. Ook van het pleintje mochten helaas geen foto's worden gemaakt - jammer, want er stonden een aantal interessante gebouwen, waaronder een mooi paviljoen met een tuintje eronder. Zou dat de 'Sunken Garden' zijn, de tuin waar het incident met de vluchteling had plaatsgevonden? Zelf zouden we maar twee gebouwen bezoeken hier - de Freedom Building en de MAC Conference Room. De bus werd stilgezet en we werden verzocht onze reisleidster in een rij van twee-aan-twee te volgen. We liepen door de Freedom Building en liepen er direct aan de achterzijde weer uit - zo tegen een aantal blauwe huisjes aan met daarachter een fraai, klassiek uitziend gebouw. Tussen de blauwe huisjes stond een aantal soldaten met de rug naar ons toe. Bovenaan de trap van het bordes werden we gemaand tot stilstand. "Hier mogen jullie foto's maken: alleen naar voren, niet in de richting voorbij de soldaat links achter jullie-", hij wees even richting de soldaat links, "-of de soldaat rechts. Jullie mogen ook absoluut het trapje niet af. Wijs niet naar de Noord-Koreaanse soldaten, gebaar niks naar ze, probeer niet met ze te communiceren - dat kan ze reden geven tot problemen". De Noord-Koreaanse soldaten? Kunnen we die zien vanaf hier? Ja joh - dat klassieke gebouw staat in Noord-Korea! Ineens kijk je recht het verboden land in. Bizar. En er mochten eindelijk foto's van gemaakt worden! Op het bordes van het Noord-Koreaanse gebouw stond één soldaat met zijn gezicht in de richting van Zuid-Korea: onze militaire vriend vertelde ons later dat de Zuid-Koreanen deze soldaat 'Bob' noemen, en dat hij er staat om aan te geven dat Noord-Korea altijd haar ogen op Zuid heeft gericht. Zo intimiderend. Ik weet zeker dat de Zuid-Koreanen daar ontzettend bang van worden.

Na ons Kodak-momentje moesten we weer in de rij gaan staan - we gingen één van de blauwe huisjes in. Dit blauwe huisje was de MAC Conference Room, de plek waar onderhandelingen tussen Noord en Zuid plaatsvinden. Het staat midden op de MDL - de Military Demarcation Line, oftewel de échte grens tussen de twee landen. Toen iedereen binnen was en rond de tafel in het midden stond, zei onze militaire escorte dan ook: "Mensen aan mijn linkerkant, jullie staan in Noord-Korea. Mensen aan mijn rechterkant, jullie staan veilig en kunnen zo direct nog naar huis." Gegrinnik. "Maar dankzij ons verdrag mogen ook jullie zo naar de andere kant en kunnen jullie veilig terugkeren. Hier mogen jullie foto's maken in alle richtingen; ook van de soldaten, maar we vragen jullie wel minstens een meter afstand van ze te houden. Veel plezier". En los. Fototijd! Niet dat er bijster veel was om foto's van te maken, maar we stonden nu eenmaal in Noord-Korea. Een gek idee. Alleen een idee natuurlijk, want je voelt er verder niks van, maar als je erover nadenkt is het best gek. Alle soldaten hier waren Zuid-Koreanen, dus je kon inderdaad alle kanten op - maar na een paar minuten was het alweer gedaan met de pret. Er was een strak schema, dus moesten we weer netjes in een rij terug naar de bus.

Dit was alles wat we te zien zouden krijgen van de JSA. Tijdens de rit terug naar Camp Bonifas zat Officer Baek lekker op z'n praatstoel en vertelde hij allerlei interessante dingen. Zo vertelde hij ons dat de Noord-Koreaanse militairen vooral tevoorschijn kwamen als er een tour van hun kant was; vandaag was dat helaas niet, maar als dat wel zo was geweest, hadden we kunnen zien hoe hun bizarre formatie eruit zag. De Zuid-Koreaanse soldaten zorgen er namelijk altijd voor dat ze hun gezicht naar de grens hebben gericht, zodat ze de vijand in de gaten kunnen houden; Noord-Koreanen kijken altijd naar elkaar, zodat ze in de gaten kunnen houden dat de ander er niet ineens vandoor gaat. Zegt toch wel iets over het land. Naar. Toen hij klaar was met vertellen, kregen we zelf de kans om hem wat vragen te stellen. Zo kwam er van iemand een vraag waar ik zelf ook wel erg nieuwsgierig naar was: hoe komt het dat alleen onze paspoorten zijn gecontroleerd, maar niet onze tassen en zo? De militair leek even na te denken. "Tja..." kwam het antwoord. "Daarvoor ben ik erbij, toch? En eerlijk gezegd zijn we nou niet echt bang dat jullie Noord-Korea aan willen vallen of iets dergelijks. Dat zou ronduit belachelijk zijn." Ik schoot in de lach. Ja, een betere beveiliging kan je eigenlijk niet hebben. De volgende interessante vraag ging over iets dat we hoorden toen we op het bordes van de Freedom Building stonden. Wat was dat eigenlijk voor muziek? "Noord-Koreaanse propaganda. Niet om aan te horen. Gaat voornamelijk over Kim Jong Un en zijn familie. Dat schallen ze zo nu en dan wel eens over de grens." Dat deed me denken aan één van mijn favoriete roddels over Zuid-Korea. "Is het waar dat jullie ook wel eens iets terugtetteren?" vroeg ik. Officer Baek moest lachen. "Ja, dat is waar, want we willen die rommel van hun kant niet horen. Meestal zetten we gewoon de radio aan, of onze favoriete muziek." Ik was toch wel heel erg benieuwd naar wat voor muziek dat dan was. De militair grijnsde breed. "K-pop, natuurlijk."
IMJINGAK PARK


Toen we terugkwamen bij Camp Bonifas kregen we even de kans om een emmer geld leeg te kieperen in het souvenirwinkeltje. Prachtig, zo'n kans krijg je toch nooit meer? Ik blijf lachen over hoe Zuid-Korea gewoon een pretpark maakt van de hele DMZ. Onze reisleidster kreeg het inmiddels aardig op haar heupen: om 14:00u moesten we terug zijn in de DMZ, maar we moesten ook nog naar Imjingak Park en daarna lunchen, allebei buiten de DMZ. En zo gingen we weer gauw op weg. Helaas bleef onze nieuwe militaire vriend achter bij de JSA, maar niet nadat we met 'm op de foto waren geweest. Eindelijk!

Ik blijf steeds zeggen dat ze een pretpark aan het maken zijn van de DMZ, maar ik maak geen grapje als ik zeg dat er ook daadwerkelijk een pretpark net búiten de ingang is. Geen idee waarom, maar het is er. In datzelfde gebied, het dorpje Paju, is een observatorium en een monumentenpark te vinden: Imjingak Park. Het park is gelegen aan de Freedom Bridge, een brug tussen Noord- en Zuid-Korea, waar de Zuid-Koreanen terugkeerden na het ondertekenen van de wapenstilstand. Het gedeelte waar we eerst onder stonden bleek alleen maar een brug naar de daadwerkelijke brug te zijn; vanaf een uitkijkpunt kon je de brug zelf veel beter zien. Een lang en indrukwekkend ding, speciaal gebouwd voor dat ene doel, omdat alle andere bruggen tijdens de

oorlog vernietigd zijn. Alleen de Bridge of No Return lag er nog; een brug bij de JSA waar gevangenen na de wapenstilstand terug konden naar hun eigen land, of juist naar de andere kant mochten. Als ze eenmaal hun keuze hadden gemaakt, konden ze die nooit meer veranderen. Bij het uitkijkpunt stond ook een oude locomotief, die gevonden was op de plek van Jandang Station, een station dat tijdens de oorlog compleet verwoest was. Nog zo'n triest gezicht. Maar ook hier hadden we weer weinig tijd; we moesten gauw door naar de lunch, bestaande uit een prima bulgogi in een restaurant zo'n 10 minuten verderop, anders zouden we onze slot om de tunnel in te gaan missen.
THIRD INFILTRATION TUNNEL


We waren mooi op tijd terug in de DMZ om af te dalen naar de Third Infiltration Tunnel. In totaal hebben de Zuid-Koreanen vier van dit soort tunnels gevonden; omdat ze allemaal richting Seoul leidden, werd ervanuit gegaan dat de Noord-Koreanen een heel netwerk aan het bouwen waren om in één klap vanuit al deze tunnels een verrassingsaanval op Seoul uit te voeren. De tunnels boden namelijk ruimte voor duizenden soldaten per stuk. Gelukkig hebben de Zuid-Koreanen dit weten te voorkomen, alhoewel ze er wel vanuit gaan dat er nog veel meer tunnels moeten zijn. Deze specifieke tunnel is de tunnel waarmee ze het dichtst bij Seoul zijn gekomen; ze waren nog maar 44 kilometer van de hoofdstad verwijderd. De Noord-Koreanen groeven het gedrocht met dynamiet, en dat was uiteindelijk ook de reden dat ze ontdekt werden. Wie gaat er dan ook vanuit dat ze ongemerkt de hele ondergrondse boel op kunnen blazen? Hoe dan ook, de Zuid-Koreanen hadden redenen om te geloven dat er een tunnel gebouwd werd, maar wisten niet waar. Om daarachter te komen, plaatsten ze her en der buizen met water in de grond. Als de buis leeg zou zijn gelopen als ze de volgende dag terugkwamen, zou het betekenen dat ze een ondergrondse ruimte hadden gevonden. Maar toen ze op een dag terugkwamen, was één van hun buizen niet leeggelopen - het water was er juist aan de bovenkant uitgespoten! Dat kon alleen zijn gebeurd door het gebruik van dynamiet. Ze wisten dus dat ze in de buurt waren, en bleven daar rondprikken met de waterbuizen, tot ze uiteindelijk de juiste locatie gevonden hadden. Van begin tot eind heeft het in totaal vier maanden geduurd voordat ze de tunnel hadden gevonden en er een eigen tunnel naartoe hadden gegraven - maar het resultaat mocht er wezen. Zuid had Noord weer weten te dwarsbomen. En het mooiste? In de interceptietunnel, de tunnel die de Zuid-Koreanen zelf naar de Noord-Koreaanse tunnel hadden gegraven, hebben de Zuid-Koreanen een monorail aangelegd. Zodat toeristen er makkelijk in kunnen, weet je wel. Met zo'n schattig treintje. Prachtig, dat misbruik. De Noord-Koreanen hadden de ondergang van Zuid-Korea in gedachten, en in plaats daarvan hebben ze ze gewoon een nieuwe toeristenattractie gegeven. En waarom gaat Zuid-Korea er zo mee om? Niet alleen omdat het gewoon supergrappig is en geld oplevert: het zorgt er ook nog eens voor dat Noord-Korea ophoudt met die kinderachtige tunnels. Want ja, als iets alleen maar in het voordeel van je vijand werkt, dan ga je er niet mee door, natuurlijk. Bril-jant.

De tunnel ligt op zo'n 73 meter diepte, en de monorail ernaartoe is zo'n 300 meter lang. Het duurt dus wel een aantal minuten voordat je beneden bent. Beneden mochten er absoluut geen foto's gemaakt worden: tassen, camera's en smartphones moesten boven in een kluisje achtergelaten worden. In plaats daarvan kreeg je een helm op je bol. Wat jammer nu zeg, dat daar geen foto's van zijn. Anyway, eenmaal beneden zouden we zo'n 170 meter de tunnel in lopen, tot de eerste blokkade. De Noord-Koreanen waren blijkbaar geen grote mensen; zelfs ik kon in de tunnel niet rechtop staan. Het was er erg smal - we moesten achter elkaar lopen - en het werd steeds lager. 1.63 m, 1.58 m... Daarna hingen er maar geen bordjes meer. Ik zou liegen als ik zou zeggen dat ik het niet eventjes een tikje benauwd kreeg daar beneden - ik weet alleen niet of het nu kwam doordat we zo diep onder de grond zaten in een bijzonder kleine ruimte waar doorlopend water lekte en de muren en het plafond omhoog werden gehouden door rammelige IKEA-stellinkjes, of dat er gewoon in geen 40 jaar meer verse lucht was geweest en dat elke ademteug die ik nam al door minstens 500 andere toeristen was ingeademd. Hoe dan ook, ik was er niet heel erg rouwig om dat 170 meter niet zo ver bleek te zijn, en we daar direct weer omdraaiden richting de trein. Terwijl we stonden te wachten op het treintje liet onze reisleidster nog een laatste stukje van de tunnel zien - een vrij ondiep gat waar twee mannequins in Noord-Koreaans uniform in waren gezet. De reisleidster vertelde dat dit gat is tot hoever ze waren gekomen. Er waren zelfs al gaten voor het dynamiet in de muur gemaakt. Terwijl ze vluchtten hadden ze nog het een en ander zwart gespoten om te doen alsof het een houtskoolmijn was, zodat ze konden ontkennen dat zij die tunnel hadden gebouwd - jammer Noord, daar trapt Zuid mooi niet in! Vlakbij dat gat in de muur stond een fonteintje met bronwater uit de berg daar. Ik vind het altijd heerlijk om vers water in het buitenland te proeven, dus ik kon het niet laten - en daarnaast gaf het me een kans om even m'n hand te wassen nadat ik het nodig vond om uit nieuwsgierigheid even het druipwater van het plafond aan te raken... Dat water van het plafond was niet drinkbaar, kan ik je verklappen.

Eenmaal boven konden we onze spullen pakken en mochten er weer foto's gemaakt worden, maar op een paar monumenten na was het interessante materiaal wel een beetje op hier. We werden een klein museum ingeleid met het één en ander over de verloren treinlijnen die voorheen door het verenigde Korea liepen, waar we naar konden kijken terwijl we wachtten tot de filmruimte vrij was. Daar kregen we een ander Zuid-Koreaans propagandafilmpje te zien over de DMZ en hoe Zuid-Korea vreedzaam unificatie wil bereiken, terwijl Noord-Korea geweld niet schuwt. Rustig maar Zuid, we stonden al aan jullie kant... letterlijk...
DORA OBSERVATORY

Als je heel, heel goed kijkt, kan je misschien allebei de vlaggen op de achtergrond zien...

Na het zien van het filmpje werden we weer snel de bus ingejaagd. Blijkbaar hadden we nu echt niet zo veel tijd meer. We hadden nog twee stops te gaan: het observatorium en het station, beiden rond de berg Dorasan. De bus jakkerde met flinke snelheid de berg op, en daar stonden we dan. Bovenop de berg met uitzicht op Noord-Korea. Een bijzonder fenomeen: als je naar rechts kijkt zie je de Zuid-Koreaanse vlag wapperen in het zuidelijke vredesdorpje Daeseong-dong, en als je naar links kijkt zie je de gigantische Noord-Koreaanse vlag wuiven in het noordelijke propagandadorp Gijeong-dong. Ondanks dat de gemiddelde brontosaurus jaloers zou zijn op de hoogte van de vlaggenmast en het gemiddelde nijlpaard op het gewicht van de vlag zelf, was ie niet bijzonder duidelijk zichtbaar; het dorp lag nog steeds erg ver weg en het was een beetje heiig. Nog iets verder naar links zag je echter een échte Noord-Koreaanse stad liggen, met heuse, vrij hoge gebouwen. Deed eigenlijk niet onder voor elke andere gemiddelde stad, en als niemand je het had gezegd, had je werkelijk geen idee gehad dat het Noord-Korea was. Er wordt gezegd dat je met helder weer daar standbeelden van Kim Jong Un kan zien staan; er stonden verrekijkers (wel even 500 won erin natuurlijk), en we hebben het echt geprobeerd, maar helaas. Eigenlijk was er überhaupt niet zo veel te zien. Geen enkele beweging. Maar ja; dat is Noord-Korea, zeggen ze. Ook hier stonden trouwens de speakers weer te schallen, maar dit keer kwam het van dichterbij. Zuid-Koreaanse praatradio was het vandaag - helaas, want Bangtan aan de Noord-Koreaanse grens horen had me fantastisch geleken. "Ze willen niet dat de Zuid-Koreanen de Noord-Koreaanse propaganda horen," zei onze reisleidster. Hoezo niet, vroeg ik me af? Lijkt me hilarisch. En bovendien ga ik er niet vanuit dat de ROKA makkelijk over te halen zijn naar Noord-Koreaanse kant, toch?
DORASAN STATION


We kregen maar een kwartier de tijd om bij het observatorium rond te kijken (en tóch zag ik nog kans om ook hier weer het souvenirwinkeltje in te duiken) dus voor we het wisten zaten we alweer in de bus. Laatste stop: Dorasan Station. Dorasan Station is een bijzonder station, omdat het nu midden in de DMZ ligt, maar er veel grootsere plannen voor klaarliggen. Dorasan Station zou namelijk het beginpunt moeten zijn van een lijn naar Noord-Korea. Als het aan de Zuid-Koreanen ligt, zou de lijn volgende week al geopend worden: zelfs de borden voor Pyeongyang hangen al klaar. Helaas lijkt het erop dat de unificatie nog lang op zich zal laten wachten. Dat betekent echter niet dat het station buiten gebruik is; op dit moment rijdt er een speciale DMZ-trein die militairen van en naar Seoul brengt. Het interieur van de trein is bijzonder kleurrijk versierd, met veel bloemen en vrolijke afbeeldingen. De zoveelste blijk van hoop die Zuid-Korea heeft voor unificatie.

Maar uiteraard missen de Zuid-Koreanen ook deze kans niet om van dit bijna-verlaten station (mét souvenirwinkel, wie had dat toch gedacht) een toeristische attractie te maken. Voor 1000 won, zo'n 75 eurocent, kan je een ticket kopen om het perron op te gaan en de DMZ-trein te zien. Dit ticket wordt netjes gestempeld, alsof het een echt treinkaartje is - tenminste, dat is de bedoeling, maar in ons geval ging het apparaat nét stuk. We hebben nu dus één gestempelde variant waar nog even om gevochten moet worden. Vrede in Korea, toch? Hoe dan ook, wij gauw het perron op - we hadden immers maar weer 10 minuten - en gelukkig, de trein stond er. Terwijl we in de trein stonden en ik eindelijk weer eens wat fotootjes probeerde te maken, bleek dat we niet alleen haast hadden omdat de bus zo moest vertrekken. De trein zelf ging er ook vandoor - en wij mochten niet mee. Ik geef het op voor vandaag. Het is tijd om richting Seoul te gaan.

We vertrokken rond 16:00; op dat moment werd er omgeroepen dat de verwachte aankomsttijd ongeveer 18:00 zou zijn. Huh, we reden er toch maar een uurtje over? Ja, helaas, dat was 's ochtends buiten de spits. Op de terugweg konden we uitgebreid genieten van het stilstaande verkeer van Seoul. Het blijft pure waanzin, zó veel mensen op dat ene kleine stukje land tussen de bergen. Maar goed, om 17:55 bereikten we het hotel en waren we weer vrij om te gaan. Precies rond etenstijd, mooi! We besloten om de dag lekker Amerikaans af te sluiten met een burger die volledig verzopen was in de kaassaus, zo erg dat je Bukhansan minstens drie keer moet beklimmen voordat je 'm er weer af hebt gelopen. Als je de knoflookfrietjes en de gigantische pul bier meetelt, minstens vier. Ach, waarom ook niet. Na zo'n dag van heftige impressies moet je even lekker kunnen genieten, toch?
TO BE CONTINUED ♡

Officer Baek: de tegenhanger van de Noord-Koreaanse Officer Wang.
Comments